Zdalna identyfikacja dronów – o czym pamiętać?

Rok 2024 przyniósł kilka ważnych zmian w prawie dronowym. Jedną z nich jest wejście w życie przepisów o zdalnej identyfikacji (remote ID), czyli specjalnego systemu w który powinny zostać wyposażone BSP. Czym dokładnie jest zdalna identyfikacja? Jakich urządzeń dotyczy obowiązek jej stosowania? Odpowiadam w artykule.

Podstawowe informacje znajdziemy w przepisach unijnych

Wymóg stosowania zdalnej identyfikacji wynika z prawa unijnego, ściślej z rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/947. Przepis art. 2 pkt 13 aktu głosi, że:

„jednoznaczna zdalna identyfikacja” oznacza system lokalnego rozpowszechniania informacji o eksploatowanym bezzałogowym statku powietrznym, w tym jego oznakowania, pozwalający uzyskać te informacje bez fizycznego dostępu do bezzałogowego statku powietrznego.

W praktyce definicja odnosi się do dodatkowego elementu BSP, które obsługuje standardowy protokół komunikacyjny, np. protokół bluetooth bądź WIFI i przy jego użyciu emituje dane o BSP do urządzeń mobilnych. O jakie dane chodzi? Informację o tym znajdziemy w innym akcie: rozporządzeniu  delegowanym (UE) 2019/945, a dokładniej w części 6. jego załącznika. Do odbiorników powinny być przekazywane:

• numer operatora BSP,
• numer seryjny elementu służącego do zdalnej identyfikacji,
• dane o czasie, położeniu i wysokości BSP,
• dane o przebiegu trasy i prędkości BSP,
• dane dotyczące położenia pilota BSP lub punktu startu.

Po co stosować remote ID?

O konieczności wprowadzenia systemu zdalnej identyfikacji decydują kwestie bezpieczeństwa. Po pierwsze, remote ID pozwala określić, gdzie i kiedy odbywają się operacje, co jest ważne dla wszystkich pilotów, którzy zamierzają rozpocząć lot. Po drugie, można dzięki niemu zidentyfikować urządzenie i operatora. System ułatwia zatem egzekwowanie odpowiedzialności w razie potencjalnych naruszeń prawa. Co ciekawe, w Polsce remote ID jest już wykorzystywany w praktyce. W serwisie CoTuLata.pl dane pochodzące z modułów pomagają określić m.in. położenie drona w danej okolicy czy czas operacji. [można podlinkować do tekstu o cotulata.pl

Klasa drona a zdalna identyfikacja

Przypomnijmy, że od 2024 r. nowe drony powinny mieć przypisaną jedną z wyróżnionych w prawie unijnym klas C0–C6, przy czym za jej nadanie odpowiada producent. Jest to ważne dlatego, że to właśnie z klasami powiązany został obowiązek korzystania w trakcie operacji z remote ID. Ogólnie rzecz biorąc, wymóg jego użycia dotyczy BSP, które są oznaczone jako klasa C1, C2, C3, C5 albo C6. Powyższą informację doprecyzujmy, omawiając osobno kategorię otwartą i szczególną.

Kategoria otwarta

W przypadku urządzeń z kategorii otwartej, czyli BSP z klasą C0-C4, obowiązek zamontowania remote ID spoczywa na producencie, przy czym nie dotyczy on dronów z klasą C0, C4 oraz tzw. dronów na uwięzi w obrębie klasy C3. Jeśli dron wyprodukowany przed 2024 r. nie ma nadanej klasy, pilot może używać go bez jednoznacznej identyfikacji. Należy jednak pamiętać, że operacje takim urządzeniem muszą być zgodne z zasadami przewidzianymi w podkategorii A1 (urządzenia poniżej 250g) bądź A3 (urządzenia o masie 250g i więcej).

Kategoria szczególna

Jeśli chodzi o kategorię szczególną, bierzemy pod uwagę urządzenia z klas C5 i C6. Nowe drony latające zgodnie ze scenariuszami europejskim STS-01 i STS-02 muszą zostać wyposażone w remote ID przez producenta. Obowiązek nie obejmuje BSP na uwięzi. Należy podkreślić, że między scenariuszami europejskimi a krajowymi (NSTS), które tracą ważność z końcem 2025 r., występuje jedna bardzo ważna różnica. Mianowice w ramach NSTS nie trzeba korzystać z remote ID, jeśli urządzenie nie zostało w nie wyposażone. Innymi słowy, obowiązek występuje tylko wówczas, gdy producent zamontował w dronie element odpowiedzialny za identyfikację.

Urządzenia do zdalnej identyfikacji są dostępne na rynku

Na zakończenie warto dodać, że użytkownik BSP może samodzielnie zakupić moduł służący do zdalnej identyfikacji. Na stronie EASA udostępniono listę urządzeń, które otrzymały deklarację zgodności UE. W rzadkich przypadkach, gdy dron nie został wyposażony w remote ID i możliwości identyfikacyjnych nie zapewni aktualizacja oprogramowania, zakup może okazać się konieczny.