Prawo dronowe 2022

Użytkownicy bezzałogowych statków powietrznych mają do dyspozycji wiele różnych źródeł informacji. Niestety wielość źródeł bardzo często okazuje się przeszkodą: nie do końca wiadomo, czy napotkane treści są aktualne i sprawdzone.

Jeśli szukasz wiarygodnych danych, dobrze trafiłeś. Poniżej znajdziesz najważniejsze zagadnienia związane z BSP. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, koniecznie zajrzyj na bloga Latam dronem. 

 

Co to jest dron? Jak działa?

W obliczu postępu technicznego i rozwoju branży dronowej odpowiedź na pytanie, czym jest dron, okazuje się coraz bardziej skomplikowana: w literaturze spotkać można wiele różnych klasyfikacji dronów, dokonanych ze względu na odmienne kryteria, np. zastosowanie czy budowę. 

Poszczególne urządzenia niekiedy w znacznym stopniu różnią się między sobą, a mimo to są one określane za pomocą jednej wspólnej nazwy. Bezzałogowe statki powietrzne łączą dwie główne cechy: nie wymagają one załogi pokładowej oraz nie przenoszą pasażerów. I na tym w zasadzie podobieństwa się kończą. Choć dla większości osób dron to po prostu mały helikopter wyposażony w śmigła, pobieżna lektura przepisów utwierdza w przekonaniu, że mamy tu do czynienia z bardzo dużą różnorodnością urządzeń. 

 

Drony — najważniejsze przepisy

Wraz ze wzrostem popularności dronów powstała potrzeba dokładnego uregulowania związanych z nimi zagadnień. Jeśli odwołamy się do historii, nie powinno to nikogo dziwić: podobnie rzecz miała się np. z samochodami. 

W obliczu tego, że przepisów dotyczących BSP powstało zbyt wiele w stosunku do potrzeb, powstaje pytanie, do jakich aktów prawnych powinien zajrzeć pilot, który chce latać świadomie i bezpiecznie. 

Najważniejsze kwestie zostały uregulowane w prawie UE. Warto zwłaszcza zajrzeć do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/945 i rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/947. Jeśli zaś chodzi o przepisy krajowe, dobrym pomysłem będzie przejrzenie wytycznych nr 7 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 9 czerwca 2021 r. – dokument określa m.in. warunki odbywania lotów w kategorii otwartej i szczególnej. 

 

Drony bez pozwolenia do 250 g

W większości przypadków na pilocie BSP spoczywa obowiązek rejestracji. W przepisach czytamy, że obowiązek ten występuje, gdy:

  • masa drona wynosi co najmniej 250 g lub energia kinetyczna, którą może przekazać człowiekowi w trakcie ewentualnego zderzenia, przekracza 80 dżuli;
  • dron wyposażony jest w czujnik służący do zbierania danych, np. kamerę. 

Należy przy tym pamiętać, że obowiązkowi rejestracji nie podlegają użytkownicy urządzeń, które są zabawkami w rozumieniu unijnej dyrektywy 2009/48/WE.

 

Pozwolenia na drona — jak zdobyć licencję?

Użytkownicy urządzeń o masie większej niż 250 g muszą nie tylko zarejestrować się na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego, ale również zdobyć specjalne uprawnienia do wykonywania lotów. 

Wymagania w zakresie wiedzy i umiejętności, jakie stawia się pilotom, różnią się w zależności od kategorii. Jeśli chodzi o kategorię otwartą, obowiązek uzyskania licencji obejmuje:

  • szkolenie i test online – w przypadku podkategorii A1 i A3,
  • szkolenie i test online, egzamin teoretyczny, a także szkolenie praktyczne w trybie samokształcenia – w przypadku podkategorii A2. 

Osoby chcące wykonywać loty w kategorii szczególnej powinny natomiast spełnić wymogi szkoleniowe i egzaminacyjne określone w Krajowych Scenariuszach Standardowych. 

Oczywiście, od użytkowników BSP nie oczekuje się drobiazgowej lektury wytycznych Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. W praktyce, aby nabyć uprawnienia, należy skorzystać z usług ośrodka, który jest uprawniony do prowadzenia szkoleń i egzaminów. Listę podmiotów egzaminujących znaleźć można na stronie ULC. 

FAQ

Co grozi za latanie dronem bez licencji?

W art. 97 ustawy Prawo lotnicze czytamy, że zabrania się wykonywania czynności lotniczych przez osobę nieposiadającą licencji lub świadectwa kwalifikacji – jeśli posiadanie takiej licencji lub świadectwa jest prawnie wymagane. Z kolei art. 211 ust. 5 ustawy wskazuje, że osoba, która wbrew art. 97 wykonuje lot lub inne czynności lotnicze, nie mając ważnej licencji lub świadectwa kwalifikacji, lub niezgodnie z ich treścią i warunkami podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. Z sytuacją opisaną powyżej będziemy mieć do czynienia np. wtedy, gdy pilot dysponujący uprawnieniami do wykonywania lotów w zasięgu wzroku (VLOS), wykonuje operację poza zasięgiem wzroku (BVLOS). 

 

Ile kosztuje licencja na drona?

Szkolenia i egzaminy w zakresie uprawnień do wykonywania lotów w poszczególnych kategoriach prowadzone są przez specjalne ośrodki szkoleniowe. Listę podmiotów egzaminujących znaleźć można na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Wskazuje ona, jakimi kompetencjami dysponują poszczególne ośrodki. Należy pamiętać, że w przypadku dronów usługi szkoleniowe i egzaminacyjne świadczone są przez podmioty prywatne. Z tego względu ich ceny nie podlegają jakimś odgórnym, instytucjonalnym ograniczeniom i są zależne od sytuacji panującej na rynku. W zależności od ośrodka i typu uprawnień wahają się one od kilkudziesięciu złotych do kilku tysięcy złotych. 

 

Czy można latać dronem bez pozwolenia?

Obowiązek rejestracji operatora BSP występuje wówczas, gdy:

  • masa drona wynosi co najmniej 250 g lub w energia kinetyczna, którą może przekazać człowiekowi w trakcie ewentualnego zderzenia przekracza 80 dżuli;
  • dron wyposażony jest w czujnik służący do zbierania danych, np. kamerę, 

Bez pozwolenia można latać urządzeniami lżejszymi niż 250 (jeśli nie wyposażono ich w czujniki rejestrujące), a także użytkownicy urządzeń, które są zabawkami w rozumieniu unijnej dyrektywy 2009/48/WE (nawet jeśli są one wyposażone w czujniki rejestrujące). 

 

Jakimi dronami można latać w kategorii otwartej?

Operacje w kategorii otwartej uznaje się za operacje niskiego ryzyka. Można je wykonywać za pomocą urządzeń, których masa nie przekracza 25 kg, wyłącznie w zasięgu wzroku pilota lub obserwatora, w odległości nieprzekraczającej 120 m w odległości od najbliższego punktu na powierzchni ziemi.

Kategoria otwarta obejmuje trzy podkategorie: 

  • A1 – dotyczy urządzeń klasy C0 i C1 określonych w rozporządzeniu 2019/947, dopuszcza się loty nad osobami postronnymi (tylko chwilowe, w razie wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności), ale nie nad zgromadzeniami osób, których zagęszczenie uniemożliwia przemieszanie się.
  • A2 – dotyczy urządzeń klasy C2, zabrania się lotów nad osobami postronnymi i zgromadzeniami, minimalna odległość pozioma od osób wynosi 30 m lub 5 m, pod warunkiem, że dron został wyposażony w funkcję ograniczającą prędkość lotu.
  • A3 – dotyczy urządzeń klasy C3 i C4, zabrania się lotów nad osobami postronnymi i zgromadzeniami. Minimalna odległość od terenów mieszkaniowych, użytkowych czy przemysłowych wynosi 150 m.

 

Jakimi dronami można latać w kategorii szczególnej?

Loty w kategorii szczególnej wykonywane są obecnie na podstawie dziewięciu Krajowych Scenariuszy Standardowych. Każdy z nich określa zasady wykonywania lotu, a także wymagania dotyczące samych urządzeń:

  • NSTS-01 – zezwala na operacje w zasięgu wzroku pilota (VLOS) lub z podglądem na żywo (FPV) przy użyciu dronów wielowirnikowych (MR), dronów stałopłatowych (A) i bezzałogowych helikopterów (H), których masa nie przekracza  4 kg;
  • NSTS-02 – zezwala na operacje VLOS przy użyciu dronów wielowirnikowych (MR) o masie nie większej niż 25 kg;
  • NSTS-03 – zezwala na operacje VLOS przy użyciu dronów stałopłatowych (A) o masie nie większej niż 25 kg;
  • NSTS-04 – zezwala na operacje VLOS przy użyciu bezzałogowych helikopterów (H) o masie nie większej niż 25 kg;
  • NSTS-05 – zezwala na operacje VLOS i operacje poza zasięgiem wzroku pilota (BVLOS) do 2 km przy użyciu dronów wielowirnikowych (MR), dronów stałopłatowych (A) i bezzałogowych helikopterów (H) – o masie nie większej niż 4 kg;
  • NSTS-06 – zezwala na operacje VLOS i BVLOS do 2 km przy użyciu dronów wielowirnikowych (MR) o masie nie większej niż 25 kg;
  • NSTS-07 – zezwala na operacje VLOS i BVLOS do 2 km przy użyciu dronów stałopłatowych (A) o masie nie większej niż 25 kg;
  • NSTS-08 – zezwala na operacje VLOS i BVLOS do 2 km przy użyciu bezzałogowych helikopterów (H) o masie nie większej niż 25 kg.
  • NSTS-09 – zezwala na operacje VLOS i BLVOS przy użyciu BSP, które w procesie oględzin zostały dopuszczone do lotów BVLOS przed 31.12.2020 r. o masie nie większej 25 kg. 

 

Jakimi dronami można latać w kategorii certyfikowanej?

Kategoria certyfikowana obejmuje operacje wysokiego ryzyka dla osób postronnych. Certyfikacja jest wymagana, gdy lot spełnia jeden z trzech warunków:

  • odbywa się nad zgromadzeniami osób,
  • wiąże się z transportem osób,
  • wiąże się z przewozem materiałów niebezpiecznych, które w razie wypadku mogą stanowić wysokie ryzyko dla osób trzecich.

Do wykonywania lotów w kategorii certyfikowanej wykorzystuje się urządzenia podlegające certyfikacji zgodnie z artykułem 40. rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/945.

 

Jak wysoko może latać dron?

Maksymalna wysokość lotów w kategorii otwartej wynosi 120 m od najbliższego punktu na powierzchni ziemi. Pomiar wysokości należy dostosować do cech geograficznych terenu. 

W niektórych przypadkach dopuszcza się przekroczenie wskazanej wartości w trakcie operacji wykonywanych w ramach kategorii szczególnej lub certyfikowanej. Przykładowo, jak wskazano w wytycznych Prezesa UCL dotyczących scenariusza NSTS-08, w przypadku lotu bezzałogowym statkiem powietrznym w odległości do 50 metrów w poziomie od sztucznej przeszkody o wysokości przekraczającej 105 metrów, maksymalną wysokość operacji (120 m) można zwiększyć o maksymalnie 15 metrów powyżej wysokości przeszkody. 

 

Jak daleko może latać dron?

Loty w kategorii otwartej powinny być wykonywane w zasięgu wzroku pilota (tzw. loty VLOS). W przypadku kategorii szczególnej i certyfikowanej dopuszcza się również loty, który odbywają się poza zasięgiem wzroku pilota (loty BVLOS), a także loty z poglądem na żywo (FPV). 

Szczegółowe wskazania dotyczące maksymalnej odległości znaleźć można w Krajowych Scenariuszach Standardowych. Przykładowo, scenariusze NSTS-05, NSTS-06, NSTS-07, NSTS-08 dotyczą lotów BVLOS wykonywanych w odległości do 2 km. 

 

Co muszę zrobić, chcąc latać w mieście?

Przepisy nie przewidują zakazu wykonywania lotów w mieście. Ograniczenia w zakresie ich wykonywania mogą jednak wynikać z regulacji dotyczących poszczególnych kategorii (np. w kategorii otwartej loty nie powinny odbywać się nad zgromadzeniami ludzi). 

Należy również pamiętać o tym, że w miastach bardzo często obowiązują dodatkowe ograniczenia przestrzeni powietrznej. W celu sprawdzenia ich zasięgu warto posłużyć się aplikacją DroneRadar.