Nowe zasady lotów VLOS i BVLOS oraz szkoleń UAVO 2019

Z pewnością większość osób interesujących się dronami wie, że już 31 stycznia wchodzi w życie nowe rozporządzenie. Ze zmianami możemy zapoznać się tutaj: http://dziennikustaw.gov.pl/du/2019/94/1 Nie ma jeszcze tekstu jednolitego aktu, dlatego poniżej opiszę najważniejsze zmiany.

Zmiany w szkoleniach UAVO dla VLOS do 5 kg

Brak badań i konieczności uzyskania orzeczenia

Zgodnie z rozporządzeniem, nie trzeba już będzie robić badań lotniczo-lekarskich i uzyskiwać orzeczenia. Sprawność fizyczną i psychiczną do wykonywania lotów nie będzie sprawdzało już badanie. Wystarczy złożyć oświadczenie na piśmie, że nasz stan zdrowia pozwala na wykonywanie czynności lotniczych bezpiecznie.

Zniesienie egzaminu państwowego

Egzaminy UAVO będą teraz przeprowadzane przez ośrodki szkoleniowe, a nie przez egzaminatorów państwowych. Będą to więc egzaminy „wewnętrzne”, bez konieczności wykazania swoich umiejętności i wiedzy na szczeblu państwowym. Egzaminatorem będzie mógł zostać instruktor posiadający uprawnienia INS przynajmniej od roku.

Przedłużanie uprawnień, kontynuacja szkolenia

Wiele osób zastanawia się, czy ośrodki szkoleniowe będą mogły odnawiać i przedłużać uprawnienia UAVO. Zgodnie ze stanowiskiem ULC ta kwestia pozostaje dalej w rękach egzaminatorów państwowych. Ponadto, jeżeli przed wejściem w życie nowych przepisów odbyliśmy szkolenie, ale nie zdaliśmy jeszcze egzaminu, będziemy mogli podejść do niego w swoim ośrodku po doszkoleniu z nowych regulacji prawnych.

Zmiana minimalnego wieku

Zniesiona zostanie również granica wieku (18 lat), od której można podchodzić do szkoleń UAVO. Od lutego nie będzie żadnej granicy wieku, ma to być po prostu „małoletni„. W prawie polskim małoletni to osoba, która nie skończyła 18 lat. Jednak dopiero od 13 roku życia możemy decydować o sobie (w sposób ograniczony), bowiem nabywamy zdolność do czynności prawnych. Wydaje się zatem, że do szkoleń UAVO będą mogły podchodzić osoby w wieku od 13 do 18 lat, oczywiście za zgodą opiekuna prawnego. Również loty będą musieli odbywać pod nadzorem osoby dorosłej.

Zmiany w lotach VLOS (cel: rekreacyjny lub sportowy)

Na wstępie należy powiedzieć, że w załączniku nr 6 do rozporządzenia opisane są loty VLOS w celach rekreacyjnych lub sportowych, natomiast załącznik nr 6a mówi o lotach VLOS w celach innych niż rekreacyjne lub sportowe.

Omówienie załącznika nr 6

Od lutego oba załączniki będą miały zastosowanie do bezzałogowych statków powietrznych o masie nie większej niż 150 kg (loty VLOS). Załącznik nr 6 dotyczy także BSP o masie nie większej niż 2 kg, używanych w operacjach FVP (z widokiem pierwszej osoby), które są używane do celów rekreacyjnych lub sportowych.

Nowa kategoria lotów FPV – First Person View

To loty przy użyciu gogli, w których widzimy obraz z kamery drona. Dron nie jest zatem w zasięgu wzroku, ale bez problemu można nim sterować. Do tej pory nie było to uregulowane. Takie loty muszą być wykonywane:

1. do wysokości nie większej niż 50 m nad poziomem terenu,
2. w odległości poziomowej nie większej niż 200 m od operatora.

Warunki lotów VLOS

Bezpieczna odległość

Dodano termin bezpieczna odległość i zdefiniowano go jako odległość modelu latającego od innych statków powietrznych, przeszkód, osób lub zwierząt, umożliwiającą uniknięcie kolizji, wynikającą z analizy panujących warunków meteorologicznych, otoczenia i przeszkód znajdujących się w obszarze wykonywania lotu oraz od rodzaju używanego modelu latającego i kwalifikacji operatora.

Warunki lotów

Pozostanie wymóg, że w lotach VLOS przynajmniej 1 obserwator (lub operator) musi utrzymać kontakt wzrokowy z dronem. Dodatkowo bezpieczną odległość należy zachować od innych statków powietrznych, przeszkód, osób i zwierząt (jak dotychczas). Z listy usunięto mienie.

Dodatkowo w operacjach bez obserwatora dopuszcza się chwilową utratę kontaktu wzrokowego z dronem, aby sprawdzić parametry lotu, np. na smartfonie.

Strefa P

To tzw. strefa zakazana. W tej kwestii również nastąpi zmiana. Od lutego, jeżeli będziemy latać w odległości 500 m od terenu chronionego nie potrzebujemy już zgody zarządzającego obiektem.

Loty nad konkretnymi terenami i obiektami

Zmodyfikowano listę obiektów/terenów nad którymi nie można latać. Dodano tutaj:

1. jednostki wojskowe i poligony,
2. osoby i zgromadzenia osób na wolnym powietrzu, która nie są w dyspozycji lub pod kontrolą operatora,
3. strefę EP R40 Słupsk.

Dodano również dodatkową regulację:

4.7. Loty nad rurociągami paliwowymi, liniami energetycznymi i liniami telekomunikacyjnymi, zaporami wodnymi, śluzami oraz innymi urządzeniami znajdującymi się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne, wykonuje się z zachowaniem szczególnej ostrożności.

Odjęto jednak kilka innych obiektów z ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia. Do tej pory nie można było latać nad wszystkimi obiektami z art. 5 ust. 1 i 2 wspomnianej ustawy. Po nowelizacji nie można latać tylko nad tymi z art. 5 ust. 2 pkt 1 lit. a i b., pkt 2 lit. a i b. oraz pkt 3 lit. a i b.

Zamieszczam link do  ustawy. Proszę zerknąć na art. 5 – wyłączone z możliwości latania są tylko obiekty z wyżej wymienionych punktów i liter. Nad pozostałymi obiektami z art. 5 możemy latać z zachowaniem szczególnej ostrożności.

Zmiany w lotach VLOS (cel inny niż rekreacyjny lub sportowy)

Zakres zmian jest bardzo podobny do załącznika nr 6. Wskażę tu zatem tylko różnice pomiędzy załącznikiem nr 6 (rekreacyjny/sportowy), a załącznikiem nr 6a (inny niż rekreacyjny/sportowy).

Loty FPV

W tej kwestii dodano jeszcze 1 warunek, tj.:

1. odległość pozioma nie mniejsza niż 100 m od zabudowy miejscowości, miast, osiedli lub od zgromadzeń osób na wolnym powietrzu.

Loty nad konkretnymi obiektami i terenami

Lista obiektów i budynków jest taka sama (mowa tu o art. 5 ustawy o ochronie osób i mienia). Z tym, że tutaj potrzebna jest zgoda na latanie nad obiektami z art. 5 ust. 2 pkt 1 lit. a i b., pkt 2 lit. a i b. oraz pkt 3 lit. a i b.

Zmiany w lotach BVLOS

W tym przypadku załącznik (nr 6b) jest nowy, dlatego dużo łatwiej przeanalizować przepisy, które niedługo wejdą w życie. Ma on zastosowanie do BSP o masie startowej nie przekraczającej 25 kg, wykonujących loty poza strefą wydzieloną z ogólnodostępnej dla lotnictwa przestrzeni powietrznej (o której mowa w art. 126 ust. 4 ustawy – Prawo lotnicze).

Podział lotów BVLOS

Wyróżniono 4 kategorie lotów:

1. operacyjne – realizowane w ramach lub na potrzeby działań:
   a) lotnictwa państwowego,
   b) Służby Celno-Skarbowej,
   c) związanych z zapobieganiem lub zwalczaniem klęsk żywiołowych lub katastrof,
   d) związanych z systemem opieki zdrowotnej,
   e) poszukiwawczych lub ratowniczych,
   f) związanych z ochroną bezpieczeństwa wewnętrznego państwa,
   g) związanych z rozpoznawaniem zagrożeń z zakresu bezpieczeństwa i ochrony środowiska;
2. specjalistyczne – realizowane w ramach lub na potrzeby:
   a) dozoru, monitoringu, kontroli lub ochrony:
   – obiektów inżynierii lądowej lub wodnej w rozumieniu PKOB,
   – obszarów leśnych lub wodnych,
   – osób lub mienia,
   b) działań:
   – geodezyjnych,
   – związanych z gospodarką rolną lub leśną;
   c) lotów badawczych, testowych, próbnych lub demonstracyjnych;
3. automatyczne – realizowane w ramach lub na potrzeby:
   a) dozoru, monitoringu, kontroli lub ochrony:
   – obiektów inżynierii lądowej lub wodnej w rozumieniu PKOB,
   – obszarów leśnych lub wodnych,
   b) działań agrolotniczych,
   c) dostaw medycznych,
   d) lotów badawczych, testowych, próbnych lub demonstracyjnych;
4. szkoleniowe – realizowane w ramach działalności szkoleniowej, o której mowa w art. 95a ustawy Prawo lotnicze.

Wymagania dotyczące lotów BVLOS

Loty BVLOS mogą wykonywać jedynie podmioty, które uzyskały na to zgodę od Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Zgoda wydawana jest na 12 miesięcy. Do wniosku dołączyć trzeba: instrukcję operacyjną, kopie dokumentów potwierdzających kwalifikacje operatorów, ubezpieczenie OC.

Co do zasady, ULC będzie publikować informacje o planowanym locie 2 dni przed dniem jego wykonania. Wszystko będzie odbywało się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, który obecnie jest w fazie testów.

Warunki lotów BVLOS

1. Co najmniej 7 dni przed planowanym lotem trzeba poinforomować o nim Polską Agencję Żeglugi Powietrznej.
2. Loty operacyjne, specjalistyczne i szkoleniowe:
   – do wysokości 120 m nad poziomem terenu,
   – z prędkością nie większą niż 150 km/h,
   – dodatkowo loty szkoleniowe: w odległości poziomej co najmniej 150 m od osiedli i innych skupisk ludności oraz w odległości poziomej nie większej niż 500 m od operatora wykonującego lot.
3. Loty automatyczne:
   – do wysokości 50 m nad poziomem terenu lub do wysokości 50 m nad najwyższą przeszkodą znajdującą się w promieniu 100 m od miejsca wykonywania lotu,
   – w odległości poziomej mniejszej niż 100 m od zabudowy miejscowości, miast, lub osiedli za zgodą i na warunkach władz miejscowości lub miasta,
   – z prędkością do 150 km/h.
4. W strefach ATZ, D, MATZ, MCTR, P i R – za zgodą zarządzającego strefą.
5. Wymagane jest noszenie kamizelki ostrzegawczej.

Awaria lub utrata BSP

Załącznik w pkt 5.4 opisuje procedurę zawiadamiania o awariach BSP. W takim przypadku należy poinformować telefonicznie właściwy organ ATS (Air Traffic Service) – tj. PAŻP o:

• bieżącej lokalizacji,
• godzinie utraty łączności,
• ostatniej zarejestrowanej prędkości, wysokości i kursu,
• przewidywanym czasie do wyczerpania paliwa lub akumulatorów.

Wymagania dotyczące bezzałogowych statków powietrznych do lotów BVLOS

1. BSP musi być wpisany do ewidencji prowadzonej przez Prezesa ULC, lub do obcego (zagranicznego) rejestru lub ewidencji.
2. BSP musi być wyposażony w:
   – specjalne światła,
   – urządzenia naziemne lub znajdującego się na jego pokładzie umożliwiające zachowanie założonych parametrów lotu, bieżące monitorowanie lotu, lokalizację podstawową i awaryjną, automatyczne wykonanie procedury awarynej, rejestrowanie parametrów lotu,
   – kamerę.

Szczegółowe wymagania można poznać czytając Rozdział 6 omawianego załącznika.

Dodatkowo rozporządzenie przewiduje obowiązek posiadania i stosowania instrukcji operacyjnej.

Zmiany VLOS, BVLOS, UAVO 2019 – podsumowanie

Zakres zmian jest naprawdę duży. Większość z nich z pewnością przyczyni się do łatwiejszej dostępności szkoleń oraz lotów. Jednocześnie również i bezpieczeństwo lotów powinno się zwiększyć. Czekamy zatem na wejście przepisów w życie i uruchomienia systemu teleinformatycznego pozwalającego rejestrować loty BVLOS.