Mandat z powietrza, czyli w jaki sposób policjanci wykorzystują BSP

W obliczu rozwoju technologicznego branży bezzałogowych statków powietrznych szybko stało się jasne, że zastosowań urządzeń latających nie sposób ograniczyć do celów amatorskich czy hobbystycznych. Ujmując rzecz prosto, drony okazały się po prostu zbyt użyteczne, by nie wykonywać za ich pomocą zadań publicznych. W Polsce z BSP korzystają m.in.: jednostki samorządu terytorialnego, Straż Pożarna czy Policja. O ostatnim z wymienionych podmiotów władzy publicznej powiemy więcej poniżej, skupiając się na dwóch wybranych obszarach policyjnego zastosowania BSP.

Przepisy o wykorzystaniu BSP przez Policję – dopiero w 2019 r. 

Szczegółowe zasady użycia dronów przez Policję reguluje obecnie Zarządzenie nr 63 Komendanta Głównego Policji w sprawie szczegółowych zasad użytkowania bezzałogowych statków powietrznych w Policji. W dokumencie wskazano m.in.: kto i w jakich okolicznościach może wykorzystać BSP, jakie są obowiązki pilota i obserwatora statku, a także jak przebiegać powinna dokumentacja działań policyjnych prowadzonych przy jego użyciu. 

Warto zwrócić uwagę na datę ogłoszenia zarządzenia – choć szczegółowe zasady użycia BSP ustalono dopiero w 2019 r., Policja korzystała z urządzeń już ok. 10 lat wcześniej [1]. Jedną z najdłużej wykorzystujących BSP komórek Policji było Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych KGP powstałe w 2013 r. [1]. Konieczność wdrożenia odpowiednich ujednoliceń wynikała z braku policyjnych regulacji w zakresie pokrycia kosztów ubezpieczenia OC czy też wątpliwości interpretacyjnych dotyczących wyłączeń zastosowania niektórych przepisów o BSP w stosunku do policjantów [2].

Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie – poszukiwanie osób zaginionych przy użyciu BSP

Bezzałogowe statki powietrzne są dziś wykorzystywane do działań poszukiwawczych na terenie całego kraju. Z perspektywy Policji stanowią przede wszystkim alternatywną formę wsparcia poszukiwań – zwłaszcza w tych rejonach, gdzie nie ma baz Lotnictwa Policyjnego i wykorzystanie śmigłowców jest utrudnione bądź niemożliwe [1]. O użyteczności BSP w poszukiwaniach decydują takie czynniki, jak: 

przyśpieszenie i zwiększenie zasięgu działań w porównaniu do poszukiwań tradycyjnych wykonywanych w zespołach poruszających się np. w formie tyraliery czy „szybkich trójek”, a także poszukiwań realizowanych przy udziale Lotnictwa Policyjnego, możliwość bieżącego dokumentowania działań poszukiwawczych, możliwość dostosowania urządzenia do panujących warunków, np. poprzez zamontowanie podzespołów termowizyjnych i noktowizyjnych, obniżenie kosztów poszukiwań.

Za przykład wykorzystania dronów przez Policję do celów poszukiwawczych może posłużyć działalność Komendy Wojewódzkiej Policji z siedzibą w Radomiu, gdzie w 2021 r. powołano Nieetatowy Zespół Wsparcia Poszukiwań Osób Zaginionych. Czynności podejmowane przez NZWPOZ podzielone zostały na IX modułów. Ostatni z nich dotyczy wykorzystania przez Policję BSP do prowadzenia poszukiwań w miejscach trudno dostępnych [3].

Drony w drogówce

Drugim ważnym obszarem policyjnego wykorzystania dronów jest kontrola ruchu drogowego. O możliwości zastosowania dronów do rejestrowania wykroczeń popełnianych przez kierowców decyduje przepis art. 2. pkt. 59. Ustawy o ruchu drogowym. Zgodnie z wyrażoną w nim definicją legalną urządzeniem rejestrującym jest stacjonarne, przenośne albo zainstalowane w pojeździe albo na statku powietrznym urządzenie ujawniające i zapisujące za pomocą technik utrwalania obrazów naruszenia przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami.

Należy jednak pamiętać, że współdziałający ze sobą pilot i obserwator BSP nie mają kompetencji do przyznania kierowcy mandatu. Aby doszło do jego ukarania, powinni oni współpracować z patrolem, który dokona zatrzymania po otrzymaniu informacji o wykroczeniu. Pilot drona musi zadbać o to, by nagranie nie budziło wątpliwości co do naruszenia przepisów oraz możliwości zidentyfikowania sprawcy wykroczenia. Jak cała operacja może wyglądać w praktyce? Odsyłamy do filmu:   HYPERLINK „https://www.youtube.com/watch?v=EPWGpLB7mJQ”https://www.youtube.com/watch?v=EPWGpLB7mJQ. Warto na marginesie zaznaczyć, że, inaczej niż w przypadku fotoradarów, Policja nie ma obowiązku informowania uczestników ruchu o wykonywaniu czynności przy użyciu drona. 

BSP w służbie policji – co dalej?

Na zakończenie zwróćmy uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze, wykorzystanie dronów przez policję – nie tylko polską, ale również zagraniczną – nie ogranicza się do opisanych wyżej obszarów. BSP używane są także np. w kryminalistyce – za ich pomocą możliwe jest uzyskanie obrazu miejsca popełnienia przestępstwa z powietrza. Po drugie, należy spodziewać się rozszerzenia katalogu możliwych zastosowań dronów. Niewykluczone, że w niedalekiej przyszłości zostaną one wykorzystane przez policję do kierowania ruchem czy ścigania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa [4].

Źródła:

[1] R. Kochańczyk, BSP w poszukiwaniu osób zaginionych w praktyce policyjnej, [w:] Wykorzystanie bezzałogowych platform powietrznych w operacjach na rzecz bezpieczeństwa publicznego, red. M. Feltynowski, Józefów 2019.

[2] P. Maciejczak, BSPP – co to takiego?, [w:] „Gazeta Policyjna” 2019, nr 176.

(https://gazeta.policja.pl/997/archiwum-1/2019/numer-176-listopad-2019/181327,BSPP-co-to-takiego.html)

[3] A. Chyliński, Mazowiecka koordynacja poszukiwań, [w:] „Gazeta Policyjna” 2021, nr 3 (https://gazeta.policja.pl/997/archiwum-1/2019/numer-176-listopad-2019/181327,BSPP-co-to-takiego.html)

[4] S. Anand, What role will drones play in the future of law enforcement? 2022 (https://www.blueline.ca/what-role-will-drones-play-in-the-future-of-law-enforcement/).