Z początkiem nowego roku kończy się tzw. okres przejściowy. Tym samym zaczynają w Polsce obowiązywać przepisy rozporządzeń unijnych 2019/945 oraz 2019/947. Dla użytkowników BSP oznacza to spore zmiany. Dotyczą one zarówno hobbystów latających w kategorii otwartej, jak i pilotów wykonujących loty o większym ryzyku. Dzięki lekturze wpisu dowiesz się, co dokładnie zmieniło się w ostatnich miesiącach i jak nowe rozwiązania prawne wpływają na Twoją sytuację.
Loty w kategorii otwartej – klasy i podkategorie
Zgodnie z treścią rozporządzenia 2019/947 od 1 stycznia 2024 roku przestał obowiązywać art. 22 aktu, który dopuszczał loty urządzeniami, które nie spełniają wymogów określonych w załączniku do rozporządzenia 2019/945. Ujmując rzecz prosto, dotychczas drony nie musiały mieć nadanych klas C0-C4 wskazanych w tym załączniku. Natomiast od 1 stycznia 2024 r. klasy stały się obowiązkowe.
Co to oznacza w praktyce? W ramach poszczególnych podkategorii A1-A3 można wykonywać loty następującymi urządzeniami:
- w przypadku A1 – z klasy C0 lub C1,
- w przypadku A2 – z klasy C2,
- w przypadku A3 – z klasy C3 lub C4.
Szczegółową listę wymagań dla poszczególnych podkategorii znajdziesz w części A załącznika do rozporządzenia 2019/947.
Co z dronami bez nadanej klasy?
Drony bez nadanej klasy nie stają się „automatycznie” nielegalne. Można z nich jednak korzystać wyłącznie w ściśle określonych warunkach.
Loty urządzeniem, które zostało skonstruowane do użytku prywatnego, są dopuszczalne:
- w przypadku podkategorii A1 – jeśli ma ono maksymalną masę startową (MTOM) mniejszą niż 250 g oraz maksymalną prędkość eksploatacyjną mniejszą niż 19 m/s,
- w przypadku podkategorii A3 – jeśli jego MTOM wynosi mniej niż 25 kg.
Z kolei urządzeniem, które nie zostało skonstruowane do użytku prywatnego, można latać, jeśli wprowadzono je do obrotu przed 1 stycznia 2024 oraz:
- w przypadku podkategorii A1 – jego MTOM jest mniejsza niż 250 g,
- w przypadku podkategorii A3 – jego MTOM jest mniejsza niż 25 kg.
Definicję drona skonstruowanego do użytku prywatnego (w angielskiej wersji privately built) znajdziesz w art. 3 pkt 22 rozporządzenia 2019/945 oraz art. 2 pkt 16 rozporządzenia 2019/947. W myśl definicji zawartych w obydwu aktach jest nim urządzenie, które zmontowano lub wyprodukowano na użytek własny konstruktora, z wyłączeniem systemów bezzałogowych statków powietrznych zmontowanych z zestawu części wprowadzonych do obrotu przez producenta jako gotowy do montażu zestaw.
Klasę nadaje producent
Pilot BSP może zadać sobie teraz pytanie: czy mój dron ma nadaną klasę? To, czy tak jest, zależy od producenta, a ściślej od tego, czy wyprodukowane urządzenie spełnia wymagania określone w prawie i producent ten fakt potwierdza. Listę certyfikowanych dronów znaleźć można na stronie EASA. Przed zakupem BSP należy dokładnie sprawdzić, czy i jaka klasa została mu nadana. Warto w tym kontekście pamiętać, że na rynku może być dostępnych kilka wersji tego samego drona, z oznaczeniem klasy i pozbawionych takiego oznaczenia. Niekiedy producent umożliwia „aktualizację” starszego urządzenia, która polega na nadaniu mu klasy już po zakupie – tak jest w przypadku dronów DJI.
Nie można już składać oświadczeń NSTS
31 grudnia 2023 minął termin składania oświadczeń NSTS w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego. W konsekwencji operatorzy (w przypadku osób fizycznych operatorem jest pilot), którzy nie złożyli oświadczenia w poprzednim roku, przestali być uprawnieni do planowania operacji przy użyciu jednego ze narodowych scenariuszy standardowych. Pozostałe osoby mogą korzystać z NSTS do 1 stycznia 2026 r. – dopiero wówczas oświadczenia stracą ważność.
Przepisy unijne przewidują inne rozwiązanie dla operacji w kategorii szczególnej, mianowicie dwa europejskie scenariusze standardowe STS-01 i STS-02, opisane w dodatku 1. do rozporządzenia 2019/947. Loty zgodne z STS-01 powinny być wykonywane z wykorzystaniem dronów, którym nadano klasę C5, loty zgodne z STS-02 – przy użyciu urządzeń z klasy C6.
Różnica między NSTS a STS
Załóżmy, że pilot nie złożył oświadczenia NSTS i zamierza planować przyszłe operacje zgodnie ze scenariuszami STS. Czy takie rozwiązanie będzie dla niego korzystne? Niestety między scenariuszami narodowymi a europejskimi występują znaczne różnice. W skrócie, NSTS-y dają pilotowi większą swobodę niż STS-y. W przypadku scenariuszy drugiego typu pilot musi nie tylko dysponować sprzętem o określonej klasie (C5, C6), ale ponadto ma obowiązek wykonywać operacje w tzw. kontrolowanym obszarze naziemnym. W jego obrębie nie powinny znajdować się osoby postronne, niezaangażowane w operacje.
Europejski System Zdalnej Identyfikacji w kategorii szczególnej – o co chodzi?
Zwróćmy jeszcze uwagę na to, że od 1 stycznia 2024 roku BSP, którymi zamierzamy wykonywać loty w kategorii szczególnej, powinny zostać wyposażone w aktywny i aktualny system zdalnej identyfikacji. Chodzi o system lokalnego rozpowszechniania informacji o użytkowanym dronie. Dzięki niemu można uzyskać informacje o BSP bez fizycznego dostępu do urządzenia. Przepisy przewidują pewne wyjątki od obowiązku wyposażenia drona w system identyfikacji. Nie dotyczy on np. BSP z klasy C0. Pełną listę wyłączeń znaleźć można na stronie ULC.
