Drony do zadań publicznych. Wykorzystanie BSP przez samorząd terytorialny
Wykorzystanie nowoczesnych technologii w miastach i wsiach stanowi przejaw wdrażania przez jednostki samorządu terytorialnego koncepcji smart city i smart village. Zakładają one wieloaspektową działalność na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców. W ostatnim czasie funkcję innowacyjnego narzędzia sprzyjającego unowocześnieniu miast i wsi zaczęły pełnić bezzałogowe statki powietrzne (BSP). W jaki sposób jednostki samorządu używały ich dotychczas? Jak planuje się je wykorzystać w przyszłości? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej – zapraszam do lektury artykułu.
Do czego służą drony w samorządzie? Wybrane przykłady
W 2018 r. na zlecenie Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii przygotowany został specjalny dokument dotyczący wykorzystania BSP przez jednostki samorządu terytorialnego [1]. Zawiera on m.in. wstępną klasyfikację dwunastu typów zastosowań dronów, uwzględniającą możliwości techniczne urządzeń i charakter wykonywanych za ich pomocą zleceń. Odzwierciedleniem klasyfikacji jest praktyczna działalność poszczególnych JST w zakresie realizacji zadań publicznych. Obejmowała ona dotychczas takie inicjatywy, jak [2]:
- w zakresie ochrony środowiska – monitoring jakości powietrza i wykrywanie naruszeń zakazu spalania odpadów w Krakowie, Poznaniu, Warszawie, Bydgoszczy i Katowicach,
- w zakresie zarządzania kryzysowego – prowadzenie poszukiwań zaginionej osoby na obszarze górskim w Krośnie,
- w zakresie monitorowania – kontrola infrastruktury w obrębie Portu w Gdyni,
- w zakresie mapowania – przygotowanie ortofotomapy dla obszaru miejskiego w celu aktualizacji mapy ISOK (Informatycznego Systemu Osłony Kraju) oraz zadań planistyczno-urbanistycznych w Kołobrzegu.
Zaplanować przyszłość – potencjalne zastosowania bezzałogowców
Przywołany wyżej dokument, a także opracowane na jego podstawie Wprowadzenie do zagadnienia wykorzystania Bezzałogowych Statków Powietrznych w samorządzie terytorialnym [3], określają za pomocą sześciostopniowej skali potencjał wykorzystania dronów przez JST. Ocena użyteczności dronów przeprowadzona została w odniesieniu do poszczególnych zadań publicznych gminy, powiatu i województwa [1,3]. Do zadań, z którymi dokumenty wiążą znaczny potencjał zastosowania dronów, należą m.in.:
- w przypadku gminy: utrzymanie porządku publicznego i ładu przestrzennego, zaopatrzenie w wodę i inne media czy ochrona środowiska,
- w przypadku powiatu: działania przeciwpowodziowe, transport zbiorowy i utrzymanie dróg, zapewnienie porządku publicznego czy promocja powiatu,
- w przypadku województwa: zagwarantowanie bezpieczeństwa publicznego, działania z zakresu geodezji i kartografii, a także zagospodarowania przestrzennego.
Drony są wszędzie, czyli co może przyczynić się do ograniczenia zastosowań dronów?
Praktykę wykorzystania dronów przez JST mogą w przyszłości ograniczać różnorodne bariery prawne w postaci braku podstawy prawnej do użycia BSP bądź występowania norm, które go zakazują. W kontekście barier warto zwrócić uwagę np. na problem ochrony danych osobowych i prywatności mieszkańców. W trakcie realizacji zadań publicznych przy użyciu dronów może dochodzić do niezamierzonego nabywania danych osobowych, dotyczących np. miejsca zamieszkania, wykonywanej pracy czy relacji prywatnych [1,2]. W takim ujęciu na jednostce samorządu terytorialnego spoczywać będzie obowiązek przestrzegania zasad ochrony danych osobowych pod groźbą poniesienia odpowiedzialności: administracyjnej i odszkodowawczej. Charakterystykę różnych – zarówno generalnych, jak i szczególnych – barier prawnych znaleźć można w dokumencie z 2018 r. [1].
Co dalej? Rozwój
Na zakończenie warto wspomnieć o zorganizowanym w 2021 r. przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej konkursie „3 obszary”. Celem konkursu było znalezienie wśród gmin i ich związków partnerów, którzy podjęliby się współpracy nad wdrożeniem usługi Zaawansowane loty bezzałogowych statków powietrznych na szeroką skalę, dofinansowanej ze środków unijnych. Dla trzech laureatów przewidziano nagrodę w postaci opracowania projektu dotyczącego lotów dronów na terenie gminy. Jak można przeczytać w komunikacie konkursowym, obszary zostaną wyposażone w urządzenia do zbierania informacji o położeniu bezzałogowych statków powietrznych oraz pozyskają różnego rodzaju dane wspierające proces zapewniania bezpieczeństwa lotów BSP [4]. Wyniki konkursu ogłoszono w lutym 2022 r. Jego laureatami zostały: gmina Zbąszyń, gmina Rogów, a także związek gmin Lublin i Jastków [5].
Źródła:
[1] P. Rutkowski, M. Zych, S. Kosieliński, T. Drozdowski, Zastosowanie usług świadczonych z wykorzystaniem bezzałogowych statków powietrznych (usługi BSP) dla wzrostu skuteczności i efektywności oraz jakości świadczenia usług publicznych przez samorząd terytorialny, Warszawa 2018.
[2] A. Izdebska, Wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych w zadaniach jednostek samorządu terytorialnego, „Kwartał” 2022, nr 25
https://dspace.uni.lodz.pl/bitstream/handle/11089/41176/25-Izdebska-Wykorzystanie bezzalogowych statkow powietrznych w zadaniach jednostek samorzadu terytorialnego.pdf?sequence=1&isAllowed=y
https://dspace.uni.lodz.pl/bitstream/handle/11089/41176/25-Izdebska-Wykorzystanie%20bezzalogowych%20statkow%20powietrznych%20w%20zadaniach%20jednostek%20samorzadu%20terytorialnego.pdf?sequence=1&isAllowed=y
[3] Wprowadzenie do zagadnienia wykorzystania Bezzałogowych Statków Powietrznych w samorządzie terytorialnym, oprac.: Polski Fundusz Rozwoju, Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii
https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/landing_page_image/image/150790/83c1053951564723a51c83f305e430d8.pdf
https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/landing_page_image/image/150790/83c1053951564723a51c83f305e430d8.pdf
[4] Samorządowa potęga dronowa – rusza nabór na gminy partnerskie, artykuł prasowy
Samorządowa potęga dronowa – rusza nabór na gminy partnerskie
Samorządowa potęga dronowa – rusza nabór na gminy partnerskie
[5] PANSA – Aktualności/Komunikaty – komunikat z dnia 28 lutego 2022 r.